Parnassius apollo project LIFE Apollo2020

Ten post został napisany przez Marię Gezelę i Karolinę Baranowską i zawiera relację z ich wolontariatu LIFE Apollo2020 w Polsce.

Szczerze mówiąc, nie każdy wie, jak wygląda monitorowanie gatunków. Dlatego zamierzamy trochę o tym opowiedzieć. Przede wszystkim przez dwa tygodnie byliśmy wolontariuszami w programie Wolontariat Apollo, który powstał we współpracy z Karkonoskim Parkiem Narodowym i Klubem Przyrodników.

Naszą podróż rozpoczęliśmy pierwszego lipca i poznaliśmy wszystkich, którzy również brali udział w tym programie oraz przeczytaliśmy o biologii Parnassius apollo. Drugiego dnia poznaliśmy Romana, Grzegorza i Dariusza z Karkonoskiego Parku Narodowego i dowiedzieliśmy się od nich wiele o Parnassius apollo. Najpierw odwiedziliśmy Karkonoski Bank Genów w Jagniątkowie, gdzie znajduje się hodowla Parnassius apollo i zobaczyliśmy i poznaliśmy ten proces.

Następnie udaliśmy się do dwóch kamieniołomów „Gruszka” i „Miłek”, gdzie mieliśmy okazję wypuścić na wolność formy imago. Po raz pierwszy trzymaliśmy motyle w rękach. Wszyscy staraliśmy się być dla nich delikatni, były takie piękne i naprawdę wyjątkowe, nie takie jak inne motyle. Trzeciego dnia poznaliśmy wszystkie miejsca reintrodukcji, jak wyglądają, gdzie znajduje się maksimum rozchodników i roślin produkujących nektar. Było jedenaście stanowisk reintrodukcyjnych takich jak: Chojnik, Podzamcze, Sobiesz, Wały Cieplickie, Piastów, Krzyż Jubileuszowy, Góra Szybowcowa, Kamieniołom „Gruszka”, Kamieniołom „Miłek”, Bobrów i Kruczy Kamień.

W czwartek wszyscy pojechaliśmy do Kruczego Kamienia i w końcu mieliśmy okazję nauczyć się metod transektowych i CMR. Był to również nasz pierwszy raz, kiedy łapaliśmy motyle i było to niesamowite doświadczenie, z którego wiele się nauczyliśmy. Następnie udaliśmy się do Karczmy Sądowej w Uniemyślu, która jest stacją terenową Klubu Przyrodników. Wypiliśmy kawę i trochę porozmawialiśmy, poznaliśmy historię odrestaurowania tego miejsca, bo jeszcze kilka lat temu było kompletnie zrujnowane.

W piątek Jacek, Dominika i Ola monitorowali Parnassiusa apollo w Cieplicach, Piastowie, Sobieszu, Podzamczu i na Chojniku. Razem z Karoliną wybrałyśmy się na imprezę Klimatyczne Karkonosze i kolorowałyśmy z dziećmi drewniane magnesy, kolczyki i breloczki przypominające Parnassiusa apollo. Edukowałyśmy je również na temat naszego niezwykłego motyla.

W sobotę monitorowaliśmy Parnassius apollo w Kruczym Kamieniu i był to dla nas ogromny sukces, złowiliśmy 15 osobników, w tym 5 nowych (2 samice ze sphragisem i 3 samce). Po Kruczym Kamieniu udaliśmy się do Bobrowa, gdzie wydarzyła się zabawna rzecz. Postanowiliśmy objechać ten niewielki fragment lasu, ale nie spodziewaliśmy się, że będziemy musieli wspinać się z powrotem, aby dotrzeć do samochodu. W końcu dotarliśmy do samochodu, ale było to bardzo męczące. W niedzielę Jacek, Dominika i Ola pojechali na Krzyż Jubileuszowy i Górę Szybowcową. Ja z Karoliną pojechaliśmy do kamieniołomów „Gruszka” i „Miłek”. Tego dnia pogoda nie dopisała, więc nic nie zobaczyliśmy. Potem musieliśmy pożegnać się z Olą i Dominikiem, ponieważ tego dnia wracali do domu. Tak zakończył się nasz pierwszy tydzień, dowiedzieliśmy się dużo o monitoringu i szczerze o wszystkim od Romana, Grzegorza, Dariusza i Kamili. Bardzo nam pomogli i szczerze mówiąc, są nie tylko świetnymi nauczycielami, ale także zabawnymi i pomocnymi.

Drugi tydzień rozpoczęliśmy od kolejnej sesji monitoringu. Razem z Karoliną pojechaliśmy na Chojnik, Wały Cieplickie i do Piastowa. Jacek pojechał do Sobiesza i Podzamcza. Mimo pięknej pogody nie udało nam się znaleźć żadnego motyla na Wałach Cieplickich, w Piastowie, Sobieszu i Podzamczu. W momencie, gdy trzeba było zakończyć monitoring, znalazłem jednego martwego Parnassius apollo… tuż obok mnie. Była to samica ze sphragisem i miała na skrzydłach numer 298.

Oczywiście nasz dzień nie mógł zakończyć się bez przygód. W drodze powrotnej z Chojnika do samochodu znaleźliśmy owce w tarapatach. Owca zaplątała się w ogrodzenie elektryczne, które musieliśmy wyłączyć i uwolnić. Poznaliśmy też nowe wolontariuszki – Olę, Łucję i Magdę. Do środy chodziłyśmy na monitoring ze stażystkami – Julią i Justyną. Przez chwilę poczułyśmy się jak nauczycielki, bo starałyśmy się opowiedzieć im wszystko o motylu, jego biologii, monitoringu itp.

Czwartek i piątek były dniami wolnymi dla mnie i Karoliny. W te dni mogłyśmy odpocząć i zrelaksować się. Poza mną, bo musiałem obronić licencjat i miałem sporo problemów w drodze powrotnej do Jeleniej Góry, bo był problem ze wszystkimi pociągami do i z Wrocławia. Na szczęście z pomocą przyszła moja mama, która odwiozła mnie do Jeleniej Góry.

W czwartek mieliśmy również okazję nauczyć się kilku rzeczy podczas łapania nietoperzy. To było świetne doświadczenie i wszyscy dobrze się bawiliśmy. W piątek wybrałyśmy się z Karoliną na pieszą wycieczkę. Zrobiłyśmy 16 km i miałyśmy szczęście zobaczyć po drodze cietrzewie. To było szokujące.

Sobota była naszym ostatnim dniem monitoringu, Karolina, Jacek i ja wybraliśmy się na „Gruszkę” i „Miłek”, niestety nie udało nam się znaleźć żadnego motyla. Magda, Łucja i Ola pojechały do Bobrów, Sobiesza, Podzamcza i tam motyli nie było. Ten ostatni dzień był dla nas trudny, ponieważ nasz wolontariat dobiegał końca, ale wszyscy świetnie się bawiliśmy przez te wszystkie dni i było to niesamowite doświadczenie.

Wraz z kontynuacją naszego projektu, nasze centrum(Centrum Edukacji i Informacji Bílé Karpaty) kontynuuje tworzenie pomocy edukacyjnych i dydaktycznych. Ale jak sprawdzić, czy te narzędzia działają tak, jak sobie wyobrażaliśmy? Najlepszym sposobem jest oczywiście wypróbowanie ich bezpośrednio podczas pracy z dziećmi, dla których są przeznaczone. Najlepszym momentem na taką próbę jest zakładanie Ogrodów Apollo, które zostały już wcześniej zaprezentowane na tej stronie (na przykład w artykule Dwa zbudowane Ogrody Apollo).

W ubiegłym roku udało nam się zbudować cztery takie ogrody, każdy we współpracy ze szkołą. Wszystkie cztery ogrody to podniesione grządki, które zbudowaliśmy we wcześniej wybranej lokalizacji. Reszta należała do dzieci. Z nieukrywaną radością i entuzjazmem dzieci stały się ogrodnikami, wypełniając grządki ziemią i wyrównując ich powierzchnię. Następnie umieściły większe i mniejsze kamienie, które same przyniosły, na części grządki, aby stworzyć mały ogród skalny. W szczeliny między kamieniami wsypały piasek kwarcowy.

Następnie przyszła kolej na najważniejsze. Ponieważ Ogrody Apollo mają być środowiskiem zarówno dla dorosłych motyli, jak i ich gąsienic, przygotowaną rabatę należało ożywić roślinami nektarodajnymi dla dorosłych motyli i roślinami żywicielskimi dla gąsienic. Dzieci zasadziły białe rozchodniki w piasku w ogrodzie skalnym i losowo posadziły wśród nich drobną ostróżkę. Chociaż nie jest to ważna roślina pokarmowa dla gąsienic, gąsienice mogą czasami z niej korzystać i jest to miłe urozmaicenie ogrodu skalnego. Obok ogrodu skalnego dzieci posadziły rozchodnik wielki – kolejną ważną roślinę pokarmową dla gąsienic.

A co z pozostałą częścią grządki? Dzieci już wcześniej domyśliły się, że pojawią się tu rośliny kwitnące, których dorosłe motyle potrzebują do życia. W tym celu dostarczyliśmy nasiona mieszanki roślin łąkowych. Znaczna część tej mieszanki składała się z nasion ulubionych roślin Apollo (różnych różowych i fioletowych roślin kwitnących), a reszta nasion to inne rośliny łąkowe, aby uczynić rabatę bardziej zróżnicowaną, atrakcyjną dla innych zapylaczy i utrzymać kwitnienie tak długo, jak to możliwe.

Nieodzowną częścią tworzenia każdego łóżka był czas spędzony z dziećmi na rozmowach o cyklu życia motyli, ich znaczeniu w przyrodzie i innych rzeczach. Oczywiście przedstawiliśmy również szczegółowo naszego głównego bohatera, motyla Apollo, powody, dla których zniknął z naszej przyrody i jak możemy mu pomóc. W tym momencie przyszła również kolej na wypróbowanie niektórych narzędzi, które już stworzyliśmy. Wielkim sukcesem były zawsze kilkumetrowe poczwarki Apollo, przez które dzieci wspinały się, a po drugiej stronie wyłaniał się z nich dorosły Apollo. Równie entuzjastycznie przyjęto przygotowanie słodkiego napoju (dla dorosłych motyli był to nektar z kwiatów) oraz tatuaży ze wszystkimi stadiami rozwojowymi Apollo.

Wykorzystaliśmy narzędzia i materiały nie tylko do budowy Ogrodów Apollo, ale także podczas kilku innych wydarzeń dla publiczności. Dzieciom podobały się zajęcia i wierzymy, że nie zapomną o Apollo od razu. Potwierdziliśmy między innymi, że nawet zwykłe kolorowanie według szablonu wciąż ma swój urok i może bawić dzieci.

W dniach 22-26 lipca 2024 r. partnerzy LIFE Apollo2020 zebrali się w Saalfelden w Austrii na corocznym spotkaniu. To coroczne wydarzenie stanowi okazję dla wszystkich partnerów do dyskusji, dzielenia się aktualnościami i współpracy nad strategiami realizacji celów projektu. Mieliśmy również przyjemność powitać przedstawicieli UE Gustavo Becerra-Jurado z CINEA i Edytę Owadowską-Cornil z ELMEN EEIG, którzy podzielili się swoimi spostrzeżeniami i pomocą w zakresie projektu.

Dzień 1: Dzień w biurze i wizyta w siedlisku Apollo

Pierwszy dzień poświęcony był prezentacjom i dyskusjom. Ten „dzień biurowy” pozwolił partnerom na omówienie postępów i wyzwań związanych z projektami. Osobiste spotkanie przyczyniło się do wspólnego uczenia się i wspólnego rozwiązywania problemów. W ramach przerwy odświeżającej odwiedziliśmy lokalne siedlisko motyli Apollo (Stossengraben). Dzień zakończył się wspólną kolacją.

Dzień 2: Zwiedzanie siedlisk we Wschodnim Tyrolu

Drugiego dnia odwiedziliśmy siedliska projektu we Wschodnim Tyrolu, w tym Virgen, Hinterbichl, Leisach i Mörtschach. Najważniejszym wydarzeniem dnia było obserwowanie latających motyli Apollo w Hinterbichl. Widok latających motyli to świetna motywacja dla wszystkich, aby zrobić jeszcze więcej w celu ochrony gatunku motyla Apollo. Podróż powrotna do Saalfelden była równie niezapomniana, ponieważ jechaliśmy malowniczą wysokogórską drogą Grossglockner Road. Dobra pogoda pozwoliła na podziwianie zapierających dech w piersiach widoków austriackich Alp.

Dzień 3: Wizyty w siedliskach i stacjach hodowlanych oraz podsumowanie spotkania

Ostatniego dnia odwiedziliśmy siedliska w pobliżu Saalfelden: Lofer i Fieberbrunn. W Lofer mieliśmy przyjemność obejrzeć pokaz dr Leo Slotta-Bachmay z Naturschutzhunde i jego psa, pokazujący, jak wyszkolone psy są wykorzystywane do wyszukiwania i monitorowania gąsienic. Pokaz był bardzo pouczający i inspirujący, podkreślając wiele możliwości, w których psy mogą pomagać ludziom w osiąganiu ich celów. Po siedliskach odwiedziliśmy stację hodowlaną w Saalfelden, gdzie Otto Feldner przedstawił dogłębne spojrzenie na proces hodowli motyli Apollo. Zajmuje się on hodowlą motyli Apollo od ponad 30 lat i mogliśmy docenić jego zaangażowanie w przywrócenie tego gatunku do jego naturalnego środowiska.

Końcowe spotkanie zamykające w dniu 3 wykorzystaliśmy do refleksji nad uzyskanymi spostrzeżeniami i nakreślenia kolejnych kroków w projekcie.

Spotkanie partnerów 2024 LIFE Apollo2020 w Saalfelden zakończyło się sukcesem, oferując cenne możliwości owocnych dyskusji, współpracy i inspiracji. Z nową energią partnerzy wrócili do domu, gotowi do kontynuowania swojej ważnej pracy na rzecz ochrony motyla Apollo.