Działania monitorujące
KPN & KP: Badania monitoringowe w 2022 r. objęły 33 miejsca obserwacji wybrane na trzech obszarach:
- w okolicach Jeleniej Góry, dla rozpoznania siedlisk w sąsiedztwie miejsca reintrodukcji motyla niepylaka apollo na podstanowisku Chojnik,
- w sąsiedztwie podstanowiska Kompleks Uniemyśl, w celu identyfikacji siedlisk w sąsiedztwie Stacji Terenowej Klubu Przyrodników,
- Góry Kaczawskie, ze względu na obecność nieczynnych kamieniołomów i innych siedlisk, które mogą być potencjalnymi miejscami reintrodukcji motyli z rodzaju Apollo.
ČSOP: Monitoring rośliny żywicielskiej Hylotelephium maximum po czeskiej stronie Sudetów miał miejsce w ciągu ostatniego roku, podobnie jak monitoring siedlisk w naszej podstacji. W najbliższej przyszłości musimy skupić się na tych działaniach, które są również związane z kampanią Citizen science.
VIS: Przeprowadziliśmy monitoring siedlisk na części terenów objętych projektem, aby określić, ile roślin nektarodajnych i żywicielskich występuje na naszych terenach objętych projektem oraz aby wiedzieć, ile roślin żywicielskich/nektarodajnych należy wysiać. Przemieszczając się w terenie podczas monitoringu, zbieraliśmy również nasiona w odpowiednich momentach do późniejszego wysiewu.
EWS: Szkolenie psów zostało zakończone, a pierwszy pies uzyskał certyfikat. Pierwsze monitorowanie gąsienic planowane jest na kwiecień 2023 r. w Milders, Karteis, Lofer i Virgen.
Aktywna ochrona
KPN: Przeprowadziliśmy wypas owiec na powierzchni 9,8 ha łąk wokół góry Chonik w celu poprawy stanu siedlisk. Zorganizowaliśmy Międzynarodowe Zawody Psów Pasterskich w Karkonoszach. Wydarzenie to jest atrakcją turystyczną i świetną okazją do promocji wypasu jako metody ochrony przyrody, utrzymania tradycyjnych zawodów (np. pasterza) oraz ochrony gatunków, w tym motyli ściśle związanych z siedliskami takimi jak murawy kserotermiczne i zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, które są zależne od tej tradycyjnej formy gospodarowania. Mamy nowe pozwolenia na włączenie do naszych działań nowych łąk w pobliżu góry Chojnik (5 ha) i planujemy usunięcie krzewów z łąk jesienią 2023 roku.
KP: Nie rozpoczęliśmy jeszcze żadnych aktywnych działań ochronnych. Są one zaplanowane na 2023 rok. Uzyskaliśmy niezbędne zgody na prowadzenie działań od właścicieli działek i jesteśmy w trakcie procedury zmierzającej do wydzierżawienia siedlisk kluczowych dla gatunku w obrębie podstrefy Uniemyśl. Rozpoczęliśmy natomiast proces uzgodnień dotyczących prowadzenia działań ochrony czynnej w rezerwacie Kruczy Kamień.
ČSOP: Przeprowadzono rozległe odkrzaczanie i wylesianie na prawie 1 ha podobszaru, co przyczyniło się do przywrócenia cennego bezleśnego siedliska niezbędnego do udanej reintrodukcji Apollo. Przeprowadzono monitoring siedlisk w podstrefie, a także zidentyfikowano pierwsze kamienie milowe w pobliżu. Wsparcie populacji roślin żywicielskich poprzez siew i sadzenie również miało miejsce; konieczne jest jednak kontynuowanie tych działań, zwłaszcza bezpośrednio po otwarciu stanowiska roślinności.
VIS: Trzy stanowiska były koszone ręcznie (lub przy pomocy małych maszyn), a dwa z nich były wypasane przez owce. Trzy podstanowiska zostały obsiane naszą główną rośliną pokarmową Hylotelephium maximum pod koniec 2022 r. oraz w styczniu i lutym 2023 r.
EWS: Pierwsza renowacja została przeprowadzona w Lofer i Fieberbrunn w 2022 r. w czerwcu i wrześniu. Kolejna odbudowa siedlisk planowana jest po okresie lotów, począwszy od września 2023 r. w Milders, Hinterbichl, Virgen i Leisach. Rozchodniki i rośliny karmowe zostaną posadzone w maju/czerwcu 2023 r. w zależności od pogody w Murtal, Fieberbrunn, Lofer i nowym obszarze Fließ w Tyrolu.
Nasze farmy hodowlane i ich zmiany
KPN: Karkonoski Park Narodowy pozyskał z własnej hodowli 60 518 jaj apolla na zimowanie 2021/2022. Po przekazaniu części materiału do hodowli w Stacji Terenowej Klubu Przyrodników w Uniemyślu (209 jaj) i hodowli w Barchowie (366 jaj), do hodowli przeznaczono 59 943 jaja. Wykluło się z nich 36 921 gąsienic, co stanowi 61,5% wyjściowego materiału hodowlanego w 2022 roku. Karkonoski Park Narodowy przeznaczył do reintrodukcji 21 562 gąsienice, pozostawiając tym samym 15 359 osobników do dalszej hodowli. W hodowli KPN z 15 359 gąsienic uzyskano 1095 imago (7%), w tym 810 samców i 285 samic. Do reintrodukcji przeznaczyliśmy 51 samców.
KP: Rozpoczęliśmy hodowlę w tymczasowym przenośnym namiocie. Z hodowli w KPN otrzymaliśmy 209 jaj, z których ostatecznie uzyskaliśmy 40 motyli. Z własnej hodowli uzyskaliśmy 2866 jaj, które są przeznaczone do dalszej hodowli w 2023 roku. Wykonano projekt docelowego namiotu hodowlanego, wybrano wykonawcę i rozpoczęto prace nad jego budową. Pozyskaliśmy sadzonki roślin w terenie. Rozpoczęliśmy zakładanie bazy roślin nektarodajnych (rośliny żywicielskie dla imago) w ogrodzie stacji terenowej w Uniemyślu, a także hodowlę rozchodnika maksymalnego (roślina żywicielska dla gąsienic) w Szkółce Leśnej Nadleśnictwa Kamienna Góra w Krzeszowie.
ČSOP: Obiekt i proces hodowlany zostały utworzone w ramach już istniejącej farmy hodowlanej najbardziej zagrożonych czeskich gatunków motyli w prywatnym obiekcie prowadzonym przez Miloša Andresa.
Od hodowli w KPN różni się przede wszystkim wielkością, czeska ma znacznie mniejszą pojemność – w zeszłym roku na początku kwietnia przywieziono z PL około 366 jaj, z których wykluło się około 200 imago.
Na tej farmie hodowlanej hoduje się do tysięcy osobników w różnych stadiach rozwojowych czeskich gatunków motyli; Apollo jest hodowany w setkach. Jest to pierwsza w historii legalna hodowla Apollo w Republice Czeskiej. Infrastruktura obiektu hodowlanego przypomina klasyczną szklarnię foliową o wymiarach 3 m x 2,8 m, ale jest pokryta siatką rusztowaniową – chroni przed niektórymi wpływami zewnętrznymi, pozostając przewiewną, a cień przed deszczem zapewnia folia z tworzywa sztucznego. Dużą różnicą jest również to, że w czeskim ośrodku hodowlanym krycie jest kontrolowane – hodowca wybiera osobniki indywidualnie do hodowli „w ręku”.
VIS: Stacja hodowlana naszej organizacji jest w fazie budowy. Sama szklarnia już stoi, ale w jej bezpośrednim otoczeniu konieczne jest jeszcze drobne zagospodarowanie terenu. Należy również zorganizować produkcję siatkowej części szklarni i jej wyposażenia, co jest zadaniem na następny miesiąc. Jednak w szklarni zasialiśmy już Hylotelephium maximum, a wkrótce będziemy wysiewać rośliny nektarodajne dla dorosłych motyli w pobliżu szklarni (jak dotąd mamy nasiona Centaurea jaccea agg. i Centaurea scabiosa): Specjalista prowadzi aktywną hodowlę 200 gąsienic. Hoduje podgatunki Glocknerius, Bartholomeus, Noricanus, Loferensis i Karteisjuvavus do wypuszczenia na wolność. Ulepszenia farmy hodowlanej rozpoczną się po zakończeniu obecnej hodowli.
Inne prace związane z infrastrukturą
KPN: Zakupiliśmy następujący sprzęt niezbędny do działań ochronnych:
- wsparcie logistyczne dla KPN w postaci samochodu terenowego 4×4,
- drona do sporządzania dokumentacji siedlisk przyrodniczych,
- system nawadniania ogrodu w Centrum Informacyjnym Karpacz,
- frezarka do drewna do karczowania/usuwania krzewów z łąk.
KP: Uzyskaliśmy dokumentację projektową systemu grzewczego Apollo Ecocenter w Uniemyślu, a także projekt zagospodarowania terenu wokół stacji terenowej. Uzyskaliśmy również projekt namiotu hodowlanego i rozpoczęliśmy jego budowę. Rozpoczęto również część prac związanych z zagospodarowaniem terenu.
VIS: Przed budową naszej stacji hodowlanej zabezpieczyliśmy ogrodzenie terenu, który będzie wykorzystywany nie tylko do hodowli motyli Apollo, ale także do uprawy roślin żywicielskich i innych celów.
Ponieważ farma hodowlana znajduje się za wsią, zapewniliśmy zwiększone bezpieczeństwo nie tylko poprzez ogrodzenie, ale także poprzez zastosowanie dwóch fotopułapek na słupach z wysyłaniem danych na telefon komórkowy i e-mail.
