Author: Maureen

Ten post został napisany przez Marię Gezelę i Karolinę Baranowską i zawiera relację z ich wolontariatu LIFE Apollo2020 w Polsce.

Szczerze mówiąc, nie każdy wie, jak wygląda monitorowanie gatunków. Dlatego zamierzamy trochę o tym opowiedzieć. Przede wszystkim przez dwa tygodnie byliśmy wolontariuszami w programie Wolontariat Apollo, który powstał we współpracy z Karkonoskim Parkiem Narodowym i Klubem Przyrodników.

Naszą podróż rozpoczęliśmy pierwszego lipca i poznaliśmy wszystkich, którzy również brali udział w tym programie oraz przeczytaliśmy o biologii Parnassius apollo. Drugiego dnia poznaliśmy Romana, Grzegorza i Dariusza z Karkonoskiego Parku Narodowego i dowiedzieliśmy się od nich wiele o Parnassius apollo. Najpierw odwiedziliśmy Karkonoski Bank Genów w Jagniątkowie, gdzie znajduje się hodowla Parnassius apollo i zobaczyliśmy i poznaliśmy ten proces.

Następnie udaliśmy się do dwóch kamieniołomów „Gruszka” i „Miłek”, gdzie mieliśmy okazję wypuścić na wolność formy imago. Po raz pierwszy trzymaliśmy motyle w rękach. Wszyscy staraliśmy się być dla nich delikatni, były takie piękne i naprawdę wyjątkowe, nie takie jak inne motyle. Trzeciego dnia poznaliśmy wszystkie miejsca reintrodukcji, jak wyglądają, gdzie znajduje się maksimum rozchodników i roślin produkujących nektar. Było jedenaście stanowisk reintrodukcyjnych takich jak: Chojnik, Podzamcze, Sobiesz, Wały Cieplickie, Piastów, Krzyż Jubileuszowy, Góra Szybowcowa, Kamieniołom „Gruszka”, Kamieniołom „Miłek”, Bobrów i Kruczy Kamień.

W czwartek wszyscy pojechaliśmy do Kruczego Kamienia i w końcu mieliśmy okazję nauczyć się metod transektowych i CMR. Był to również nasz pierwszy raz, kiedy łapaliśmy motyle i było to niesamowite doświadczenie, z którego wiele się nauczyliśmy. Następnie udaliśmy się do Karczmy Sądowej w Uniemyślu, która jest stacją terenową Klubu Przyrodników. Wypiliśmy kawę i trochę porozmawialiśmy, poznaliśmy historię odrestaurowania tego miejsca, bo jeszcze kilka lat temu było kompletnie zrujnowane.

W piątek Jacek, Dominika i Ola monitorowali Parnassiusa apollo w Cieplicach, Piastowie, Sobieszu, Podzamczu i na Chojniku. Razem z Karoliną wybrałyśmy się na imprezę Klimatyczne Karkonosze i kolorowałyśmy z dziećmi drewniane magnesy, kolczyki i breloczki przypominające Parnassiusa apollo. Edukowałyśmy je również na temat naszego niezwykłego motyla.

W sobotę monitorowaliśmy Parnassius apollo w Kruczym Kamieniu i był to dla nas ogromny sukces, złowiliśmy 15 osobników, w tym 5 nowych (2 samice ze sphragisem i 3 samce). Po Kruczym Kamieniu udaliśmy się do Bobrowa, gdzie wydarzyła się zabawna rzecz. Postanowiliśmy objechać ten niewielki fragment lasu, ale nie spodziewaliśmy się, że będziemy musieli wspinać się z powrotem, aby dotrzeć do samochodu. W końcu dotarliśmy do samochodu, ale było to bardzo męczące. W niedzielę Jacek, Dominika i Ola pojechali na Krzyż Jubileuszowy i Górę Szybowcową. Ja z Karoliną pojechaliśmy do kamieniołomów „Gruszka” i „Miłek”. Tego dnia pogoda nie dopisała, więc nic nie zobaczyliśmy. Potem musieliśmy pożegnać się z Olą i Dominikiem, ponieważ tego dnia wracali do domu. Tak zakończył się nasz pierwszy tydzień, dowiedzieliśmy się dużo o monitoringu i szczerze o wszystkim od Romana, Grzegorza, Dariusza i Kamili. Bardzo nam pomogli i szczerze mówiąc, są nie tylko świetnymi nauczycielami, ale także zabawnymi i pomocnymi.

Drugi tydzień rozpoczęliśmy od kolejnej sesji monitoringu. Razem z Karoliną pojechaliśmy na Chojnik, Wały Cieplickie i do Piastowa. Jacek pojechał do Sobiesza i Podzamcza. Mimo pięknej pogody nie udało nam się znaleźć żadnego motyla na Wałach Cieplickich, w Piastowie, Sobieszu i Podzamczu. W momencie, gdy trzeba było zakończyć monitoring, znalazłem jednego martwego Parnassius apollo… tuż obok mnie. Była to samica ze sphragisem i miała na skrzydłach numer 298.

Oczywiście nasz dzień nie mógł zakończyć się bez przygód. W drodze powrotnej z Chojnika do samochodu znaleźliśmy owce w tarapatach. Owca zaplątała się w ogrodzenie elektryczne, które musieliśmy wyłączyć i uwolnić. Poznaliśmy też nowe wolontariuszki – Olę, Łucję i Magdę. Do środy chodziłyśmy na monitoring ze stażystkami – Julią i Justyną. Przez chwilę poczułyśmy się jak nauczycielki, bo starałyśmy się opowiedzieć im wszystko o motylu, jego biologii, monitoringu itp.

Czwartek i piątek były dniami wolnymi dla mnie i Karoliny. W te dni mogłyśmy odpocząć i zrelaksować się. Poza mną, bo musiałem obronić licencjat i miałem sporo problemów w drodze powrotnej do Jeleniej Góry, bo był problem ze wszystkimi pociągami do i z Wrocławia. Na szczęście z pomocą przyszła moja mama, która odwiozła mnie do Jeleniej Góry.

W czwartek mieliśmy również okazję nauczyć się kilku rzeczy podczas łapania nietoperzy. To było świetne doświadczenie i wszyscy dobrze się bawiliśmy. W piątek wybrałyśmy się z Karoliną na pieszą wycieczkę. Zrobiłyśmy 16 km i miałyśmy szczęście zobaczyć po drodze cietrzewie. To było szokujące.

Sobota była naszym ostatnim dniem monitoringu, Karolina, Jacek i ja wybraliśmy się na „Gruszkę” i „Miłek”, niestety nie udało nam się znaleźć żadnego motyla. Magda, Łucja i Ola pojechały do Bobrów, Sobiesza, Podzamcza i tam motyli nie było. Ten ostatni dzień był dla nas trudny, ponieważ nasz wolontariat dobiegał końca, ale wszyscy świetnie się bawiliśmy przez te wszystkie dni i było to niesamowite doświadczenie.

W dniach 22-26 lipca 2024 r. partnerzy LIFE Apollo2020 zebrali się w Saalfelden w Austrii na corocznym spotkaniu. To coroczne wydarzenie stanowi okazję dla wszystkich partnerów do dyskusji, dzielenia się aktualnościami i współpracy nad strategiami realizacji celów projektu. Mieliśmy również przyjemność powitać przedstawicieli UE Gustavo Becerra-Jurado z CINEA i Edytę Owadowską-Cornil z ELMEN EEIG, którzy podzielili się swoimi spostrzeżeniami i pomocą w zakresie projektu.

Dzień 1: Dzień w biurze i wizyta w siedlisku Apollo

Pierwszy dzień poświęcony był prezentacjom i dyskusjom. Ten „dzień biurowy” pozwolił partnerom na omówienie postępów i wyzwań związanych z projektami. Osobiste spotkanie przyczyniło się do wspólnego uczenia się i wspólnego rozwiązywania problemów. W ramach przerwy odświeżającej odwiedziliśmy lokalne siedlisko motyli Apollo (Stossengraben). Dzień zakończył się wspólną kolacją.

Dzień 2: Zwiedzanie siedlisk we Wschodnim Tyrolu

Drugiego dnia odwiedziliśmy siedliska projektu we Wschodnim Tyrolu, w tym Virgen, Hinterbichl, Leisach i Mörtschach. Najważniejszym wydarzeniem dnia było obserwowanie latających motyli Apollo w Hinterbichl. Widok latających motyli to świetna motywacja dla wszystkich, aby zrobić jeszcze więcej w celu ochrony gatunku motyla Apollo. Podróż powrotna do Saalfelden była równie niezapomniana, ponieważ jechaliśmy malowniczą wysokogórską drogą Grossglockner Road. Dobra pogoda pozwoliła na podziwianie zapierających dech w piersiach widoków austriackich Alp.

Dzień 3: Wizyty w siedliskach i stacjach hodowlanych oraz podsumowanie spotkania

Ostatniego dnia odwiedziliśmy siedliska w pobliżu Saalfelden: Lofer i Fieberbrunn. W Lofer mieliśmy przyjemność obejrzeć pokaz dr Leo Slotta-Bachmay z Naturschutzhunde i jego psa, pokazujący, jak wyszkolone psy są wykorzystywane do wyszukiwania i monitorowania gąsienic. Pokaz był bardzo pouczający i inspirujący, podkreślając wiele możliwości, w których psy mogą pomagać ludziom w osiąganiu ich celów. Po siedliskach odwiedziliśmy stację hodowlaną w Saalfelden, gdzie Otto Feldner przedstawił dogłębne spojrzenie na proces hodowli motyli Apollo. Zajmuje się on hodowlą motyli Apollo od ponad 30 lat i mogliśmy docenić jego zaangażowanie w przywrócenie tego gatunku do jego naturalnego środowiska.

Końcowe spotkanie zamykające w dniu 3 wykorzystaliśmy do refleksji nad uzyskanymi spostrzeżeniami i nakreślenia kolejnych kroków w projekcie.

Spotkanie partnerów 2024 LIFE Apollo2020 w Saalfelden zakończyło się sukcesem, oferując cenne możliwości owocnych dyskusji, współpracy i inspiracji. Z nową energią partnerzy wrócili do domu, gotowi do kontynuowania swojej ważnej pracy na rzecz ochrony motyla Apollo.

Czym jest glifosat?

Glifosat jest aktywnym składnikiem stosowanym w herbicydach. Jest on stosowany na przykład w preparacie Roundup, o którym być może słyszałeś, ponieważ jest to globalnie stosowany i omawiany herbicyd. Glifosat to związek chemiczny, który hamuje pewien enzym w roślinach i jest stosowany do zabijania roślin postrzeganych jako chwasty, zwłaszcza w rolnictwie. Uprawy rolne mogą być genetycznie zmodyfikowane tak, aby były odporne na glifosat, umożliwiając rolnikom stosowanie go bez uszkadzania własnych upraw. Glifosat jest również stosowany w ogrodnictwie przydomowym i do zwalczania chwastów przez władze lokalne w miastach i wsiach.

Glifosat został po raz pierwszy wprowadzony na rynek jako herbicyd w 1974 roku pod nazwą Roundup przez firmę Monsanto w Stanach Zjednoczonych. Obecnie glifosat jest jednym z najczęściej stosowanych herbicydów na świecie.

Glifosat, pociągi i pół etatu

Austriackie przedsiębiorstwo kolejowe Öbb stosowało glifosat, aby utrzymać tory kolejowe wolne od roślin. Od 2022 r. przyjęto przyjazną dla środowiska strategię stosowania produktów wolnych od glifosatu. Podczas gdy w 2021 roku Öbb zużyło 5,3 tony glifosatu na torach kolejowych, w 2022 roku było to zero.

Interesującym faktem dotyczącym glifosatu jest to, że jego „okres półtrwania” (czas potrzebny do zmniejszenia początkowej ilości o połowę) wynosi zwykle około 47 dni na polu (chociaż różni się w zależności od rodzaju gleby). Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę 47 dni, oznaczałoby to, że na początku 2024 roku, dwa lata później, pozostało tylko niewiele glifosatu z 5,3 tony glifosatu rozpylonego w 2021 roku, ponieważ początkowa ilość zmniejszyła się o połowę około 17 razy!

Dobra wiadomość dla P. Apollo i innych owadów

Decyzja Öbb o rezygnacji ze stosowania glifosatu to dobra wiadomość dla owadów w Austrii. Glifosat nie tylko niszczy odpowiednie siedliska dla motyli i owadów, zabijając rośliny, którymi się żywią i na których składają jaja, ale także wpływa na faunę na bardziej chemicznym poziomie.

Glifosat hamuje produkcję melaniny, która jest pigmentem występującym we wszystkich królestwach życia. Melanina odgrywa ważną rolę w wielu różnych funkcjach biologicznych. Na przykład, produkujemy melaninę w naszej skórze w celu ochrony przed promieniowaniem UV. U owadów melanina odgrywa kluczową rolę w układzie odpornościowym. Podczas melanizacji (procesu wytwarzania melaniny) kilka składników chemicznych powstałych w wyniku tego procesu jest wykorzystywanych do obrony organizmu przed szkodliwymi bakteriami, grzybami i innymi patogenami. Zahamowanie melanizacji prowadzi do większej podatności owadów na patogeny, a tym samym do zwiększenia śmiertelności i zmniejszenia liczebności populacji.

Hamowanie melaniny to tylko jeden z powodów, dla których glifosat jest szkodliwy dla owadów. Badania sugerują, że istnieje jeszcze więcej ścieżek, w których stosowanie glifosatu prowadzi do zwiększonej śmiertelności owadów. To podkreśla, dlaczego zaprzestanie stosowania glifosatu przez Öbb jest tak dobrą wiadomością dla P. apollo i innych owadów.

Reszta Europy?

Debata w Europie na temat stosowania glifosatu wciąż trwa. Niestety, Komisja Europejska ponownie zezwoliła na stosowanie tego herbicydu przez kolejne 10 lat. Istnieje kilka inicjatyw mających na celu prawne zakwestionowanie tej decyzji, takich jak ta podjęta przez Pesticide Action Network Europe.

W Austrii rząd głosował za częściowym zakazem stosowania glifosatu w 2021 r., co oznacza zakaz stosowania na obszarach „wrażliwych” i do użytku prywatnego. Jednak profesjonalne stosowanie glifosatu, w tym w rolnictwie, pozostaje dozwolone.

Miejmy nadzieję, że więcej firm samodzielnie zdecyduje się zaprzestać stosowania glifosatu, tak jak zrobiła to firma Öbb!

Chcesz dowiedzieć się więcej o wpływie glifosatu na owady? Zostaw komentarz!